Opowieść o Rjukan, niewielkim mieście położonym na zachód od Oslo brzmi jak z bajki: ponad 100 lat temu w otoczonej licznymi wodospadami dolinie Vestfjord człowiek o ogromnej pasji i wizji, Sam Eyde postanowił wybudować elektrownię wykorzystując naturę do pozyskiwania energii. Elektrownia Norsk Hydro powstała, a pracujący w niej inżynierowie i robotnicy osiedlili się w mieście wybudowanym przy niej.
Rjukan wciśnięte między dwa strome zbocza gór w okresie jesienno-zimowym cierpiało jednak na całkowity brak słońca. Doprowadziło to do sytuacji, w której materialny i społeczny status mieszkańców odzwierciedlało położenie domu: dyrektorzy i inżynierowie mieszkali najwyżej na zboczu, niżej swoje domy mieli pracownicy biurowi, a na samym dnie doliny robotnicy.
Pierwszy pomysł oświetlenia miasta systemem luster został opisany w lokalnej prasie 31 października 1913 roku, a jego pomysłodawcą był Sam Eyde. Przedsiębiorca zdając sobie jednak sprawę z tego, że technologia z początku XX w. nie pozwala na realizację takiego projektu, zdecydował się ostatecznie na ufundowanie kolejki linowej Krossobanen. Otwarta w 1928 r. linia umożliwiła mieszkańcom podróż z doliny na szczyt o wysokości 886 m, skąd mogli odpoczywać w promieniach słońca przynajmniej przez kilka godzin w weekendy.
Futurystyczna idea ruchomych luster nie została jednak zarzucona i teraz po ponad 100 latach stanie się rzeczywistością. W ramach projektu „Lustro słoneczne w Rjukan” na zboczu nad miastem zamontowano system heliostatów (ruchomych luster), które odbiją i skierują promienie słoneczne wprost na główny plac Rjukan. Prawdziwy test sprawdzający odbędzie się, gdy system zostanie włączony po raz pierwszy 31 października br.
Zamontowane 450 metrów ponad rynkiem w Rjukan trzy ogromne lustra o łącznej powierzchni 51 metrów kwadratowych oświetlą obszar w centrum miasta o średnicy 600 metrów. Cały system będzie sterowany komputerowo i zasilany bateriami słonecznymi i wiatrem. Koszt inwestycji wyniósł 5 mln koron norweskich.
Postać Sama Eyde ma także związki z Polską – założyciel Norsk Hydro w 1917 zrezygnował z kierowania elektrownią i został dyplomatą. W latach 20. XX wieku był m.in. ambasadorem Norwegii w Polsce i jak głoszą źródła historyczne przyjaźnił się z marszałkiem Józefem Piłsudskim.