Gnomy pochodzą z baśni i legend, gdzie opisywane są jako istoty o niewielkim wzroście, mieszkające pod ziemią. Często są mylone z krasnoludkami, ponieważ przypominają je wyglądem. Według Paracelsusa gnomy powinno się zaliczać do żywiołaków i, co więcej, są najważniejszymi istotami z żywiołu ziemi. To ona potrafią poruszać się po ziemi prawie z taką zręcznością jak ludzie. Paracelsus zaznacza również, iż gnomy były wrażliwe na światło – promienie słoneczne miały je zamieniać w kamień.
Gnomy są dosyć często wykorzystywane w fantastyce, gdzie pokazywane są jako niewielkie istotki obdarzone zdolnościami technicznymi (za wyjątkiem J.K. Rowling – w Harrym Potterze gnomy były zwyczajnie głupie i uznawane za szkodniki).