Dorobek prawny UE w wymiarze sprawiedliwości cywilnej

Dorobek prawny UE w wymiarze sprawiedliwości cywilnej W obszarze współpracy sądowej w sprawach cywilnych, tzw. dorobek wspólnotowy jest już dość znaczny i dotyczy wszystkich dziedzin zawartych w art. 65 Traktatu WE, takich jak jurysdykcja, wzajemne uznanie i wykonywanie orzeczeń, współpraca między Państwami Członkowskimi oraz dostęp do wymiaru sprawiedliwości. Dlatego też przyjęto już wiele instrumentów ustawodawczych – obowiązują one we wszystkich Państwach Członkowskich za wyjątkiem Danii – kilka innych instrumentów jest jednak nadal omawianych lub planowanych:

jurysdykcja, wzajemne uznawanie i wykonywanie orzeczeń:

- Bruksela I Rozporządzenie dotyczące jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych;

- Bruksela II Rozporządzenie dotyczące jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich, nowe rozporządzenie Rady dotyczące tych samych kwestii, Bruksela II bis, która zastąpi rozporządzenie Bruksela II;

- Rozporządzenie dotyczące postępowań w sprawach niewypłacalności;

- Rozporządzenie ustanawiające europejski nakaz egzekucyjny dla niekwestionowanych roszczeń, którego celem jest wykonanie wyroków dotyczących niekwestionowanych roszczeń, wydanych w dowolnym Państwie Członkowskim, możliwymi do egzekwowania na terenie całej Wspólnocie, bez potrzeby korzystania ze środków pośrednich w Państwie Członkowskim, w którym dany wyrok ma zostać wykonany.

Współpraca między Państwami Członkowskimi (celem tych instrumentów jest udoskonalenie współpracy sądowej w praktyce):

- Rozporządzenie dotyczące doręczania dokumentów w sprawach transgranicznych.

- Rozporządzenie dotyczące przeprowadzania dowodów w sprawach cywilnych i handlowych

- Rada przyjęła decyzję ustanawiającą Europejską Sieć Sądową w sprawach cywilnych i handlowych.

W dziedzinie dostępu do wymiaru sprawiedliwości:

- dyrektywa dotycząca pomocy prawnej dla stron transgranicznych

- dyrektywa dotycząca odszkodowania dla ofiar przestępstwa;

Obecnie przedstawiono następujące projekty:

- propozycja rozporządzenia “Rzym II”, dotyczącego prawa mającego zastosowanie w przypadku zobowiązań niewynikających z umowy.

- propozycja dyrektywy mającej na celu zachęcanie obywateli i firm do prowadzenia mediacji we wszystkich sporach w dziedzinie prawa cywilnego i handlowego.

- propozycja rozporządzenia ustanawiającego europejski nakaz płatności.

Współpraca sądowa w sprawach cywilnych i handlowych

Konflikty jurysdykcji oraz niezgodność przepisów prawnych w sprawach cywilnych i handlowych stanowią sedno współpracy sądowej w sprawach cywilnych. W dziedzinie międzynarodowych procedur cywilnych, określone różnice między krajowymi przepisami regulującymi jurysdykcję i uznawanie wyroków utrudniają prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Istotnym jest wprowadzenie przepisów jednoczących zasady konfliktu jurysdykcji w sprawach cywilnych i handlowych i upraszczających wszelkie formalności, mając na celu szybkie i proste uznawanie i egzekwowanie wyroków z innych Państw Członkowskich.
Przepisy takie muszą być uzupełnione odpowiednimi normami kolizyjnymi.



Firma A z Państwa Członkowskiego 1 zarezerwowała u organizatora targów – Firmy B, której zarząd sądowy znajduje się w Państwie Członkowskim, 2500 m2 powierzchni ekspozycyjnej oraz odpowiednie usługi podczas trzydniowych targów w Państwie Członkowskim 2, w których zamierza uczestniczyć jako wystawca. Pięć dni przed rozpoczęciem targów, główny klient Firmy A informuje, że nie będzie mógł uczestniczyć w tych targach. W związku z tym Firma A odwołuje rezerwację. Z powodu przekazania informacji w zbyt późnym terminie, Firmie B nie udaje się wynająć 500 m2 powierzchni innemu wystawcy. Firma A odmawia opłacenia zaległego czynszu. Firma B postanawia wszcząć postępowanie przeciwko Firmie A i pyta, jaki jest najlepszy sposób, aby to zrobić.


Europejski system procedur cywilnych w dziedzinie spraw cywilnych i handlowych, który obecnie oparty jest na Rozporządzeniu 44/2001 „Bruksela I”, znacznie zwiększył możliwości dochodzenia swoich praw w takich sytuacjach. Ustanawia on normy kolizyjne, które są identyczne we wszystkich Państwach Członkowskich uczestniczących w tym systemie. Każde orzeczenie wydane w jednym Państwie Członkowskim jest tak samo uznawane i wykonywane we wszystkich innych Państwach Członkowskich. Ponadto, przepisy norm kolizyjnych zapewniają, że w całej Wspólnocie sąd decyduje o tych samych kwestiach według tych samych zasad.

Zgodnie z Rozporządzeniem Bruksela I, Firma B może skorzystać z dwóch alternatywnych procedur: Po pierwsze, może wystąpić na drogę sądową przed sądem, pod którego jurysdykcję podlega Firma A, z uwagi na miejsce prowadzenia działalności, w Państwie Członkowskim 1: Zgodnie z ogólną zasadą art. 2, sprawę można złożyć w sądzie właściwym dla miejsca prowadzenia działalności przez pozwanego. Firma B może również wszcząć postępowanie w sądzie we własnym Państwie Członkowskim 2, właściwym, zgodnie z art. 5 ust. 1 lit. b Rozporządzenia Bruksela I, dla miejsca świadczenia usług wynikających z umowy. Przychylny wyrok, wydany przez sąd w Państwie Członkowskim 2 będzie uznawany, a w prostych postępowaniach może być egzekwowany w każdym Państwie Członkowskim, w którym Firma A posiada aktywa. Firma B nie musi obawiać się, że sądy te mogą wydać inny wyrok na podstawie innych przepisów prawa: Zgodnie z Konwencją Rzymską z 1980 r., obowiązującą we wszystkich Państwach Członkowskich UE, te same przepisy określają, które prawo ma zostać zastosowane.
źródło:justitia.pl