Czym jest lekomania?
Lekomania, uzależnienie od leków, zależność lekowa – wszystkie te sformułowania oznaczają niebezpieczne uzależnienie od leków, substancji w nich zawartych, które mają wpływ na procesy zachodzące w organizmie. Objawy uzależnienia i nadużywania leków mogą mieć charakter somatyczny i psychiczny. Lekozależność psychiczna pojawia się szybciej i sprawia, że osoba uzależniona odczuwa potrzebę zażycia leku, nad którą coraz trudniej jest zapanować. W przypadku fizycznego uzależnienia mamy do czynienia z dysfunkcjami różnych narządów, kiedy uzależniona osoba nie przyjmie leku. Niestety najczęściej potrzebne są coraz większe i częściej przyjmowane dawki, a ich brak wywołuje szereg objawów przypominających zespół abstynencyjny. Ogromnym zagrożeniem jest ryzyko przedawkowania uzależniającego leku, w tym przypadku skutkiem lekomanii może być poważne zatrucie, a nawet śmierć.
Leki uzależniające – jak działają
Niestety lekomania staje się coraz większym problemem, a za głównych „winowajców” uznaje się leki antydepresyjne, benzodiazepiny, opioidy, środki nasenne, dopingujące. Bardzo poważnym zagrożeniem są leki bez recepty, w tym popularne leki przeciwbólowe, a nawet syropy na kaszel zawierające kodeinę. Należy uważać na każdy lek, który staje się nieodzowny, kiedy dostrzega się tendencję do zwiększania dawek, ponieważ uzależniać mogą nawet krople do nosa czy leki hormonalne.
W przypadku niektórych farmaceutyków, takich jak np. leki na uspokojenie, sen czy benzodiazepiny, do uzależnienia może dojść już po 2-3 miesiącach, w trakcie których pacjent odczuwa coraz większą tolerancję na lek i potrzebuje większej jego dawki. Dużym zagrożeniem jest ogólna i łatwa dostępność leków przeciwbólowych. Są wśród nich wspomniane wcześniej opioidy, czyli substancje pochodzenia naturalnego, syntetycznego lub półsyntetycznego. Opioidy endogenne działają przeciwbólowo, a także wywołują stan radości, euforii, błogości, odprężenia. W przypadku leków znajdziemy je w środkach uśmierzających ból, a nawet w lekach przeciwbiegunkowych czy syropach na kaszel dostępnych bez recepty.
Przyczyny uzależnienia lekowego
Podobnie jak w przypadku innych nałogów, również lekomania może mieć różne podłoże. Częściej z uzależnieniem od leków borykają się kobiety w przedziale wiekowym 30-50 lat. Predyspozycją do lekozależności jest też inny współistniejący nałóg (np. alkoholizm czy narkomania). Do czynników sprzyjających zalicza się schorzenia i zaburzenia psychiczne (depresja, zaburzenia lekowe czy osobowości) oraz hipochondrię.
Uzależnienie od leków
Objawy uzależnienia od leków
Osoby uzależnione od leków potrafią (jak każdy „nałogowiec”) doskonale ukrywać swój problem, dodatkowym wyzwaniem jest legalność i łatwy dostęp do leków. Dlatego należy zwracać uwagę na sygnały, takie jak:
- regularne przyjmowanie coraz większych dawek leku
- objawy zespołu abstynencyjnego bez rutynowej dawki leku
- częste wizyty u lekarza (u wielu lekarzy, aby mieć więcej recept)
- noszenie leków przy sobie
- panika, kiedy zabraknie leku
- zażywanie wielu tabletek i mieszanie różnych leków o tym samym działaniu w jednej dawce.
Wiele z tych symptomów można już uznać za objawy lekomani, do których zalicza się również:
- zmiany osobowościowe
- sięganie po coraz większe dawki leku
- apatię i mniejsze zdolności psychomotoryczne
- objawy zespołu abstynencyjnego po odstawieniu leku
- zażywanie leków po wyzdrowieniu i zakończeniu kuracji
- sięganie po leki mimo ich szkodliwych skutków ubocznych
- sięganie po leki codziennie i przedłużanie ich stosowania (powyżej 4-6 tygodni)
- coraz większa tolerancja i zwiększanie dawek bez wiedzy lekarza
- głód leku
- panikę i silny lęk po odstawieniu.
Leczenie uzależnienia od leków
Poważne uzależnienie lekowe wymaga pomocy specjalistów – w ośrodkach zajmujących się uzależnieniami, u psychiatry. Często wsparcie będzie potrzebne również bliskim osoby uzależnionej. Leczenie lekozależności jest trudne, wymaga czasu i można je podzielić na kolejne etapy.
Detoksykacja
W przypadku poważnego i długotrwałego uzależnienia konieczna jest detoksykacja przeprowadzana pod kontrolą lekarzy, w ośrodku specjalistycznym. Na tym etapie stopniowo zmniejsza się dawki leków, stosuje inne leki, np. antydepresanty, aby jak najbardziej zminimalizować nieuchronne objawy zespołu odstawiennego.
Psychoterapia
Leczenie uzależnienia od leków poprzez psychoterapię ma szczególne znaczenie, ponieważ lekomania może być efektem innych problemów natury psychicznej i emocjonalnej. Terapia grupowa albo indywidualna ma na celu naukę sposobów radzenia sobie ze stresem innych niż sięganie po leki uzależniające. To także wsparcie w utrzymaniu abstynencji.
Uwaga na zespół abstynencyjny
Objawem odstawienia leków jest zespół abstynencyjny, który pojawia się z reguły w pierwszych dwóch dobach po odstawieniu leków. Objawy takie jak pobudzenie, lęk i niepokój, zaburzeniu snu, obniżony nastrój i apetytu, to sygnał, że organizm nie radzi sobie z odstawieniem. Dlatego tak ważne jest leczenie uzależnienia od leków pod kontrolą specjalisty i ich stopniowe odstawianie.
Potrzebujesz pomocy w walce z lekomanią? Sprawdź koniecznie https://detox24h.pl
