Ochrona Konstytucji

a) polityczna : pociąga za sobą sankcje polityczne np. w okresie Rewolucji Franc. i po rewolucji przewidziano pewne formy niezorganizowane politycznej ochrony konstytucji , uznanie prawa do przeciwstawienia się jednostek obywateli przeciw tym,do których mają respekt. Konstytucja nie uznaje jej nadrzędnej roli. To uznanie prawa do powstania obywateli. Deklaracja praw /1776 / USA art. 4 zawsze kiedy cele rządu są źle spełniane, a wolności publiczne w niebezpieczeństwie obywatele mają władzę i prawo do zreformowania tego stanu. 1791 /francuska/ strzeżenie-przestrzeganie konstytucji ojcom, matkom, małżonkom, rodzinom by przygotowały młodych obywateli, by wiedzieli, że mają prawo do przeciwstawiania się /jako prawo naturalne i właściwe każdemu człowiekowi. Działania, jakie Rewolucja podjęła przeciwko monarchii, ale żaden rząd nie tylko wtedy ale i współcześnie nie uzna, że on łamie prawa obywateli. Współczesna ochrona polityczna w sposób zorganizowany tzn. armia, policja, instytucja impeachement pozwala gdy konstytucja jest naruszona odsunąć rządzących w Anglii, USA Izba gmin stawia rząd i ministra w stan oskarżenia, a sądzi Izba Lordów. Mamy też procedurę odpowiedzialności konstytucyjnej - sądzi Trybunał Stanu. Ochr. Polit. /ochrona instytucji zależna od istnienia sił politycznych w parlamencie . Jest to procedura długa więc sięga się do ochrony prawnej.

b) ochrona prawna ( jurysdykcyjna ) : buduje pewne procedury służące ochronie konstytucji. Stworzenie instytucji, które mają zapewnić zgodność aktów prawnych stanowionych nie tylko przez rządy, ale i parlamenty kontrola konstytucyjności prawnej odnosi się do zgodności z konstytucją ustaw, ochrona jednostki, obywatela, wyznacza ramy generalne, a organy powinny być zgodne z konstytucją . Zakaz stanowienia ustaw niezgodnych z konstytucją lub takich które by ją naruszały. Systemy kontroli oparte na dwóch rozwiązaniach : - typ amerykański mają kontrolę sprawowaną przez Sąd Najwyższy polegającą na tym, że jest to droga, która się rozpoczyna od zarzutu strony w procesie przed sądem akty prawne już funkcjonują w życiu . Zarzut w procesie może podnieść każda strona by nie stosowano konkretnej ustawy lub jej przepisów ze względu na sprzeczność z konstytucją nie jest to powód do uchylenia usta- wy w każdym następnym procesie jeżeli sąd nie rozstrzygnie . - typ europejski powołane są specjalne sądy lub trybunał Austria, Czechosłowacja w okresie międzywojennym. Instytucje zgodności prawnej w Polsce 1982-85 funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego - zgodność prawa z konstytucją. W zasadzie z wyjątkiem Francji kontrola następna, aktów Prawnych już poprzednio funkcjonujących w życiu gdzie kontrola zgodności ustaw dokonywana po uchwaleniu ustaw przez parlament, ale przed podpisaniem przez prezydenta i wejście ustawy w życie.

Zakres podmiotów uprawnionych do zaskarżenia ograniczony we Francji prezydent, rząd, przewo- dniczący obu izb parlamentarnych po 40 członków z obu izb - ale bardzo szybko po uchwaleniu . Tam, gdzie już ogłoszone, opublikowane. Zakres podmiotów o wiele szerszy prawo jest już znane, każdy obywatel nie może się powoływać na znajomość prawa bo może iść do urzędu i poprosić o przeczytanie Dziennika Ustaw Zakres podmiotów drogą specjalnego procesu, uruchomić to mogą podmioty publiczne, organizacje społeczne jak również w sposób pośredni obywatel Austria, RFN, Szwajcaria ma prawo do tzw. skargi konstytucyjnej. Uruchamia kontrolę zgodności ustaw z konstytucją. Skarga obejmuje konstytucyjność i legalność. Legalność aktów prawnych to zgodność z ustawami bada sąd . Trybunał Konstytucyjny zaś - konstytucyjność ustaw z konst. ale i aktów niższej rangi np. z ustawami . Kontrola konstytucyjnych praw nabiera politycznych aspektów gdy na gruncie doktryny założenia ideologiczne . Stara się im coś np. w Niemczech o funkcjonowaniu ponad konstytu- cyjnych zasad dla celów politycznych lub do poniżenia roli parlamentu tj. ograniczenia roli w zakresie ustawodawstwa suwerennych poczynań albo uczynić z kontroli konstytucyjności prawa klapę bezpieczeństwa przed zrewolucjonizowaniem parlamentu lub nieodpowiedzialność . W V Republice Franc. /1958/ Egzekutywa i przewodniczący obu izb parlamentu mógł kwestionować ustawy parlamentu.

źródło: www.justitia.pl